FTTX چیست؟

با پیشرفت و گسترش اینترنت و در نتیجه تولید داده‌های حجیم، نیاز به انتقال این داده‌ها با سرعت بالا در دهه اخیر بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود. به عبارت دیگر، خطوط ارتباطی قدیمی مبتنی بر زوج سیم‌های مسی و بی‌سیم (Wireless)، توانایی فراهم کردن پهنای باند شبکه‌های مخابراتی جدید را ندارند.

در حال حاضر بهره‌گیری از فیبر‌های نوری گزینه‌ای مناسب جهت رفع این مشکل است. در واقع با جایگزین کردن خطوط انتقال مسی با فیبر‌های نوری در شبکه‌های مخابراتی و کامپیوتری، می‌توانیم شبکه‌ای پهن‌باند با سرعت انتقال بالا داشته باشیم. چنین شبکه‌های مخابراتی که در آن‌ها از فیبرهای نوری استفاده شده است، غالباً به شبکه‌های FTTX معروف هستند. FTTX که کوتاه شده عبارت Fiber To The X است، برای هر ساختار شبکه پهن‌باندی استفاده می‌شود که از فیبر‌ نوری در تمام یا قسمتی از آن استفاده شده باشد.

امروزه به دلیل ظرفیت زیاد فیبر‌های نوری و امکان ارائه سرویس‌های مختلف علاوه بر تلفن و اینترنت، به خصوص IPTV، کابل‌های مسی به مرور در حال جایگزین شدن با فیبرهای نوری هستند. خوشبختانه در کشور عزیزمان ایران نیز، شرکت مخابرات ایران همگام به جامعه جهانی در حال بروز رسانی خطوط انتقال داده و استفاده از فیبر‌های نوری است.

ساختارهای مختلف شبکه FTTX

می‌توان گفت جهت راه‌اندازی یک لینک مخابراتی یا به طور دقیق‌تر یک سیستم یا شبکه دسترسی (Access Network) میان کاربر نهایی و مرکز مخابرات از طریق فیبر نوری، ۳ ساختار (معماری) مختلف وجود دارد :

P2 اما مشکل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد وجود عنصر فعالی (Active) مثل سوییچ در ساختار شبکه است. عناصر فعال نیاز به تنظیمات داشته و هزینه نگه‌داری بالایی دارند.

با عبارت‌های ONT و ONU که در شکل نشان داده است در ادامه مقاله آشنا خواهیم شد. لازم به ذکر است که در شبکه‌های فعال نوری (Active Optical Network : AON) به دلیل وجود عناصر فعال سوییچ و روتر که قادر به فهم سیگنال‌ و کدگذاری‌های بسته‌های داده (Data) هستند، اطلاعات مخصوص هرکاربر به صورت اختصاصی ارسال و دریافت می‌شود. در حالی که در شبکه‌های PON اطلاعات به صورت کلی ارسال شده و ONT داده‌های پرت را دراپ (drop) کرده و تنها داده مخصوص کاربر را نگه می‌دارد. به هر حال شبکه‌های PON به دلیل سادگی ساختار، تخصص کمتر جهت راه‌اندازی و هزینه نگه‌داری پایین محبوبیت بیشتری نسبت به شبکه‌های AON دارند.

همچنین می‌توان در شبکه‌های AON از مدار‌های بازسازی سیگنال و تقویت کننده‌های EDFA استفاده کرد که در نتیجه شبکه می‌توان مسافت خیلی بیشتری داشته باشد. شکافنده‌های پرتو، توان نوری را بین خروجی‌های خود به طور مساوی تقسیم می‌کند، به همین دلیل ممکن است که مسافت خیلی کمتری را نسبت به شبکه‌های AON شاهد باشیم (شکل ۸).

FTTH چیست؟

همان‌طور که در شکل (7) مشخص است، در دو سناریو FTTH و FTTB بین مرکز مخابرات و کاربر نهایی به طور تمام از فیبر نوری استفاده شده است. حروف H و B در دو عبارت مذکور به Home و Building\Business اشاره دارند. در واقع منظور از FTTH (کوتاه شده عبارت Fiber To The Home) این است که از مرکز مخابرات تا منزل کاربر، فیبر نوری استفاده شده است. FTTB (کوتاه شده عبارت Fiber To The Building\Business) نیز ساختاری شبیه به FTTH دارد. با این تفاوت که فیبر نوری به جای یک منزل مسکونی یا تک واحد (اداری - مسکونی) به یک ساختمان چندین طبقه وارد می‌شود و آنگاه توسط مودم‌هایی، سرویس‌های مختلف بین کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود. بدیهی است سرعت و پهنای‌باندی که سناریو FTTH برای هر کاربر فراهم می‌کند، بیشتر از سناریوی FTTB است.

دو عبارت Fiber To The Cabinet و Fiber To The Node نیز برای سناریو‌هایی به کار می‌روند که فیبر نوری تا مکان مشخصی (تا دستگاه ONU) کشیده شده و از آن مکان تا مکان کاربر از زوج سیم‌های مسی استفاده می‌شود (شکل ۱۱).

تکنولوژی شبکه‌های غیر فعال نوری (Passive Optical Network : PON)

همان‌طور که در شکل فوق مشخص است، شبکه‌های GPON می‌توانند برای مسافت‌های به نسبت طولانی ۱۰ الی ۲۰ کیلومتر استفاده شوند. امروزه تکنولوژی GPON جایگزین نسل‌های قدیمی‌تر Broadband PON و (Ethernet Passive Optical Network : EPON) شده است. شبکه‌های نسل جدید و تمامی تجهیزات تولیدی بر اساس استاندارد‌های GPON هستند. در مقام مقایسه، به جدول زیر دقت کنید. در حال حاضر جهت بهبود شبکه‌های GPON، همچنان در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی مشغول فعالیت هستند.

______________________________________________________________

گرد آوري و تدوين توسط :

كميته صنعت ، معدن و تجارت 

كانون فارغ التحصيلان دانشكده فني دانشگاه تهران

خرداد ١٤٠٣