از سوی دیگر، هم گام با سیاست دولت در راستای کاهش وابستگی به اقتصاد تک محصولی، تحولی اساسی در سیاست دولت مبتنی بر کاربرد انرژی های تجدیدپذیر در حال شکل گیری است و دوایر متعددی با محوریت مرکز انرژی های نو در وزارت نیرو، سازمان انرژی اتمی و نیز سازمان زمین شناسی، به عنوان متولی تهیه داده های پایه در حال کار روی موضوع مذکور هستند.
هم گام با سیاست (مرکز انرژی های نو) وزارت نیرو برای جذب سرمایه گذاری خارجی در سال 1375، گروهی متشکل از کارشناسان ایرانی و فیلیپینی مبادرت به برداشت های تفصیلی زمین شناسی، هیدروژئوشیمیایی و ژئوفیزیک در ناحیه ی (دره قطور) کردند. همچنین در اوائل سال 1376، هم گام با تشکیل گروهی متشکل از کارشناسان نیوزیلندی و ایرانی، بنا شد این گروه، مطالعاتی تفصیلی روی آتشفشان سبلان و پیرامون آن، مشتمل بر منطقه ی (سرعین)، انجام دهند. با عنایت به لزوم افزایش ظرفیت نصب شده ی نیروگاهی، به نظر می رسد بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر به منظور تغییر در سبد انرژی، اجتناب ناپذیر باشد. به کارگیری انرژی زمین گرمایی حداقل در نواحی شمال غربی کشور می تواند، به عنوان گزینه ای به منظور تغییر کاربری سوخت های فسیلی مطرح شود .
هزینه بهرهبرداری از منـابع انرژی زمینگرمایی به میزان زیـادی به توان تولیدی چاههای حفر شده بستگی دارد. بطور کلی توان تولیدی هر چاه از حدود 2 تا 30 مگاوات الکتریکی متغیر است. همچنین هزینه حفاری چاهها و تعداد چاههایی که به هر علت ناموفق و غیرتولیدی میباشند در هزینههای سرمایهگذاری تأثیر به سزایی دارد. از جمله عوامل دیگر به نوع سیستمها، شرایط و مشخصات میدان زمینگرمایی میتوان اشاره کرد. بطور مثال هزینه حفر یک چاه در حوزه زمینگرمایی پاریس تا یک میلیون دلار میرسد درحالیکه در میدانهای زمینگرمایی ایسلند و ایتالیا که سیستمهای درجه حرارت بالا هستند این میزان درحدود چند صد هزار دلار میباشد.
بدیهی است بدلیل وجود پارامترهای متعدد و تغییرات گسترده هر یک از پارامترهای مذکور بسته به شرایط محلی و نوع سیستمهای زمین گرمایی، تعیین یک مقدار ثابت و مشخص بعنوان هزینه توسعه و بهرهبرداری از انرژی زمینگرمایی غیرممکن است. در واقع هر پروژه زمینگرمایی دارای هزینه سرمایهگذاری خاص خود برای توسعه و بهرهبرداری است. بطور کلی هزینههای بهرهبرداری از منابع انرژی زمینگرمایی به دو بخش عمده تقسیم میشوند:
1- هزینههای مرحله اکتشافی
2- هزینههای مرحله توسعهای و نصب نیروگاه
فاز اکتشافی خود به سه بخش عمده تقسیم میگردد که در هر بخش با تکمیل مطالعات مربوطه و پردازش اطلاعات جمعآوری شده ریسک سرمایهگذاری بطور چشمگیری کاهش مییابد.
اولـین مرحـله از ایـن بررسـیها، مطالعات اکتـشافی مقـدماتی میباشد. در این بخش از مطالعات، محدودههای دارای ذخایر زمینگرمایی تعیین شده و مطالعات مقدماتی کیفی انجام میشود. سپس مناطق دارای بیشترین منابع برای اکتشافات بعدی انتخاب میشوند. پس از اتمام این مطالعات، احتمال موفقیت در دستیابی به یک مخزن قابل بهرهبرداری، 30 درصد میباشد و هزینه متعارف این نوع مطالعات در دنیا 300 هزار دلار برآورد شده است.
پس از مطالعات اکتشافی مقدماتی، لازم است مطالعات امکان سنجی مقدماتی صورت پذیرد. این بخش از مطالعات شامل موارد زیر میباشد:
– جمعآوری اطلاعات با توجه به شواهد غیرمستقیم در مورد نوع منبع حرارتی، تراوایی طبقات و وجود سنگ پوشش
– محدود کردن ناحیه مورد نظر به مناطق دارای بیشترین ذخایر انرژی زمینگرمایی
– ارزیابی خصوصیات و پتانسیل ذخایر انرژی زمین گرمایی
– اثبات وجود ذخایر و پیشنهاد ادامه روند اکتشافات با حفر چاههای اکتشافی
– تعیین محل حفر چاههای اکتشافی و طراحی چاههای مورد نظر برای حفاری
پس از انجام این مطالعات و رسیدن به اطلاعات فوق احتمال موفقیت در دستیابی به یک منبع قابل بهرهبرداری به 50 درصد افزایش پیدا میکند. طبق اطلاعات موجود این بخش از مطالعات بطور معمول 1 تا 2 میلیون دلار هزینه دارد.
مرحله بعدی در این بخش ار مطالعات، مطالعات امکانسنجی تکمیلی میباشد. پس از اتمام این مطالعات موارد زیر در مورد مخزن زمینگرمایی قابل تشخیص خواهند بود:
– اثبات وجود مخزن زمین گرمایی
– اثبات و تعیین مقدار پتانسیل انرژی زمینگرمایی قابل بهرهبرداری
– ارزیـابی کمـی منبـع زمینگرمـایی از نظرآنتـالپی، مـیزان مـواد جـامد غیرمحـلول و گازهای غیرقابل تراکم و توان تولیدی و تزریقی چاههای حفر شده.
– طراحی حفر چاههای تولیدی و تزریقی
– طراحی نیروگاه و روند اجرای پروژه
– ارزیابی و برآورد هزینهها و بررسی اقتصادی پروژه
– ارزیابی و بررسیهای زیست محیطی پروژه
پس از انجام مطالعات مربوط به این بخش، احتمال موفقیت در دستیابی به یک منبع قابل بهرهبرداری 70 درصد خواهد بود. این بخش از مطالعات بطور متوسط 10 تا 15 میلیون دلار هزینه دربردارد.
در تولید برق از انرژی زمینگرمایی معمولاً میزان سرمایهگذاری اولیه برای انجام اکتشافات مربوطه و نصب نیروگاه نسبت به نیروگاههای دیگر بالاتر است. اما به دلیل پایین بودن هزینههای تعمیر و نگهداری و عدم نیاز به سوخت در حین بهرهبرداری از نیروگاه، قیمت تمام شده برق در نیروگاههای زمینگرمایی با نیروگاههای متعارف سوخت فسیلی قابل مقایسه و از انواع دیگر انرژیهای نو به مراتب ارزانتر است.